لکنت
لکنت یک مشکل گفتاری وابسته به سن است و در تمام کشورها، فرهنگ ها و نژادها یافت می شود و به حرفه، هوش و درآمد ربطی ندارد و برای ارزیابی و درمان آن باید به گفتاردرمان مراجعه کرد. درمان لکنت در اهواز هم مثل شهرهای دیگر کشور توسط گفتاردرمان انجام می شود. در ابتدا به معرفی لکنت و انواع آن می پردازیم.
لکنت چیست؟
لکنت وقوع متناوب و غیرمعمول گیر (توقف) در جریان گفتار است، این گیرها معمولاً به صورت تکرار صدا، هجا یا کلمه، کشیده گویی صداها و توقف در جریان هوا می باشد. لکنت ممکن است در دوران کودکی (حدود ۱۸ ماهگی) تا نوجوانی (حدود ۱۱ تا ۱۲ سالگی) رخ دهد؛ اما معمولاً شروع لکنت بین سنین ۲ تا ۵ سالگی است.
لکنت براساس شدت علائم و محدوده های سنی به چند بخش تقسیم می شود. شامل ناروانی طبیعی، لکنت مرزی، لکنت اولیه، لکنت متوسط و لکنت پیشرفته. بروز ناروانی طبیعی ۱/۵ تا ۶ سالگی، لکنت مرزی ۱/۵ تا ۶ سالگی، لکنت اولیه ۲ تا ۸ سالگی، لکنت متوسط ۶ تا ۱۳ سالگی و لکنت پیشرفته ۱۴ سالگی به بالا می باشد. مرکز تبسم یکی از مراکزی است که درمان لکنت در اهواز را در تمامی سنین به بهترین شکل انجام می دهد.
انواع لکنت
ناروانی طبیعی
اصطلاح ناروانی طبیعی برای کودکان زیر ۶ سال (محدوده سنی ۱/۵ تا ۶ سالگی) استفاده می شود و در بسیاری از موارد با لکنت اشتباه می شود.
معمولاً تشخیص ناروانی طبیعی از لکنت امری پیچیده است و تنها توسط آسیب شناس گفتار و زبان قابل شناسایی است.
بنابراین توصیه می شود که در این زمینه والدین از اظهارنظر و تصمیم گیری درمورد وضعیت کودک خود جداً پرهیز نمایند. آن ها موظفند به محض مشاهده هرگونه علائم ناروانی در گفتار کودک خود با یک آسیب شناس گفتار و زبان مشورت نمایند.
ویژگی های ناروانی طبیعی در کودکان:
- سن شروع ناروانی طبیعی معمولاً ۱/۵ تا ۶ سالگی است.
- علت عمده این نوع ناروانی عدم تکامل و رشد کامل سیستم عصبی عضلانی اندام های گفتاری متناسب با این محدوده سنی می باشد.
- عموماً کودکان در این سن از مشکل خود آگاه نیستند.
- کودکان با ناروانی طبیعی هیچ گونه ترس، تقلا، استرس، اجتناب و حرکات ناگهانی ندارند.
- عمده ترین ویژگی گفتاری این کودکان پدیده تکرار است. این تکرارها در سطح کل کلمه یا بخش هایی از کلمه یا عبارت اتفاق می افتد. مانند “من من آب میخوام” یا “مامامان آب میخوام”. اما تکرار صدا به خصوص صداهای آغازین کلمات مشاهده نمی شود و این تکرار یک بار یا دو بار و بدون تلاش و تقلا رخ می دهد.
- تعداد ناروانی ها در یک گفتار ۱۰۰ کلمه ای حدود ۱۰ بار یا کمتر می باشد.
- تکرارهای گفتار کودکان مبتلا به ناروانی طبیعی معمولاً از یک وضعیت مشخص و باقاعده خاص پیروی می کند. این وضعیت معمولاً زمانی که کودک خسته یا هیجان زده یا ناراحت است، بیشتر اتفاق می افتد.
- میزان و نوع ناروانی ها ممکن است در روزها و موقعیت های مختلف گفتاری متفاوت باشد و تغییر کند.
- معمولاً در جریان گفتار ناهماهنگی بین تنفس و گفتار مشاهده نمی شود.
- سرعت گفتار این کودکان معمولاً طبیعی و عادی است.
- تماس چشمی مناسبی دارند.
- مکث در بین کلمه، قبل از شروع کلمه و یا بعد از ناروانی در گفتار کودک مشاهده نمی شود.
- میزان بهبودی خود به خودی بسیار زیاد است و بین ۲۰ تا ۸۰ درصد متغیر است. البته به شرط آن که والدین و مربیان توصیه های لازم را رعایت کنند.
راهنمایی ها و توصیه های ضروری در برخورد با کودکان با ناروانی طبیعی:
- روزانه زمانی را (حدود ۲۰-۱۵ دقیقه) به عنوان زمان گوش کردن اختصاص دهید. در این زمان از دادن پیشنهادات یا دستورات خودداری کنید.
۲٫هنگام گفتار محاوره با کودک خود، کند و آرام صحبت کنید.
- قبل از شروع صحبت کردن، ۲-۱ ثانیه مکث کنید. این به کودک کمک می کند تا یاد بگیرد زمانی که نوبت او برای شروع صحبت کردن است، پس از مکثی کوتاه شروع به حرف زدن کند.
- درباره چیزهایی که کودک می گوید نظرات مثبت و پذیرا داشته باشید. تصحیحات و انتقادات را به موارد مهم محدود کنید.
- از کودک سؤالات کمتری بپرسید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و گرفتن مشاورات لازم می توانید به مرکز تبسم که تجربه بالایی در درمان لکنت در اهواز دارد مراجعه نمایید.
لکنت مرزی
لکنت مرزی عمده ویژگی های ناروانی طبیعی را دارد، هرچند ناروانی های بیشتری رخ می دهد.
لکنت اولیه
در لکنت اولیه ممکن است دوره های لکنت برای چندین ماه طول بکشد و دوره های گفتار روان تنها چند روز باشد. وقتی این نشانه ها بیشتر رخ دهند، تنس در عضلات افزایش می یابد و تقلا بیشتر آشکار می شود. در این مرحله رفتارهای اصلی لکنت به صورت تکرار می باشد.
این تکرارها سریع تر از قبل رخ می دهند و گاهی نامنظم هستند و معمولاً با افزایش زیروبمی همراه می شوند. یک کودک دارای لکنت اولیه، شروع به کشیده گویی صداهایی می کند که قبلاً تکرار می کرده است.
لکنت متوسط
فردی با لکنت متوسط ترس از لکنت را آغاز می کند و به ترس هایش از لکنت با اجتناب از گفتار واکنش نشان می دهد.
این ترس ممکن است در ابتدا مربوط به صداها یا کلماتی که او لکنت می کند، باشد و او با خود فکر می کند که این صداها برای او سخت تر هستند و برای گفتن این صداها برنامه ریزی می کند و زمانی که لکنت را پیش بینی می کند، تلاش می کند تا از آن اجتناب کند. ترس لکنتی های متوسط ممکن است با موقعیت ها نیز ارتباط داشته باشد.
لکنت پیشرفته
آخرین درجه رشدی لکنت، لکنت پیشرفته است. رفتارهایی که در این مرحله وجود دارند، معمولاً گیرها هستند، که به صورت وقفه هایی در صدا یا حرکت اندام های گفتاری می باشد.
این رفتار ممکن است در افراد با لکنت پیشرفته، نسبت به افراد با لکنت متوسط طولانی تر و با تلاش و تقلای بیشتری باشد. گیرها ممکن است همراه با لرزش هایی در لب ها، فک یا زبان ظاهر شوند. رفتار دیگری که به اندازه “گیر” وجود دارد، “تکرار” است. تکرارهای افراد با لکنت پیشرفته پرفشار، سریع و با ریتم زمانی نامنظم می باشد.
سخنی با والدین
کودک شما گاهی واژه ها یا هجاها را تکرار می کند و شما نگران هستید که ممکن است همیشه این لکنت باقی بماند. شما نباید چندان نگران باشید. حدود ۲۰ درصد کودکان کم سن و سال دچار لکنت و ناروانی می شوند، ولی بیشترشان با گذشت زمان خود به خود لکنت را کنار می گذارند.
بنابراین به احتمال زیاد کودک شما فقط درحال گذر از دوره ناروانی طبیعی است و کم کم به طور طبیعی گفتار او روان خواهد شد. با این همه، برخی از این کودکان دارای لکنت با گذشت زمان هم به طور خود به خود لکنت را کنار نمی گذارند و برای روان صحبت کردن به کمک آسیب شناسان گفتار و زبان نیاز دارند. مرکز تبسم با بهترین گفتادرمانگران آماده خدمت برای درمان لکنت در اهواز می باشد.
برای درمان لکنت در اهواز باید چکار کنم؟
نخستین کاری که باید انجام دهید این است که بیش از حد حساسیت نشان ندهید. باید از نشان دادن نگرانی نسبت به ناروانی های گفتار کودکتان پرهیز کنید. اگر نگرانی نشان دهید، کودک شما از لکنت خودش آگاه می شود و تلاش می کند تا روان صحبت کند.
بسیار مهم است که کودک از اختلالات گفتاری اش آگاه نشود. به این دلیل نخست باید به تنهایی پیش آسیب شناس گفتار و زبان بروید. در نخستین ملاقات اطمینان حاصل کنید که آسیب شناس گفتار و زبان در کار کردن با کودکان فرد با تجربه و قاطعی است. مرکز تبسم پرستلی باتجربه و مجرب برای درمان لکنت در اهواز دارذ.
در ملاقات بعدی، کودک را با خودتان ببرید تا آسیب شناس، ناروانی های گفتار او را ارزیابی کند. به یاد داشته باشید هر روش درمانی را که آسیب شناس گفتار و زبان در پیش گرفته باشد، باز هم نقش اصلی درمان به عهده شماست. کودکتان هر روز چندین ساعت را با شما سپری می کند و شما می توانید تأثیر زیادی بر او داشته باشید.
آیا باید با کودک درباره لکنت او صحبت کنیم؟
اگر کودک شما آگاه نباشد که لکنت دارد، باید از صحبت کردن با او درباره لکنت، پرهیز کنید. اما اگر او آشکارا نشان می دهد که از لکنت خودش آگاه است، یا اگر از شما می پرسد: “چرا نمی توانم حرف بزنم؟” یا “مشکل من چیه؟” آنگاه باید تلاش کنید تا به روشنی درباره مشکلش با او صحبت کنید.
مشاورات کلیدی برای والدین
- آهسته صحبت کنید
“سریع صحبت کردن” احتمالاً نخستین عاملی نیست که باعث لکنت می شود؛ اما بی شک سریع صحبت کردن و لکنت با هم رابطه دارند و یکدیگر را تداوم می بخشند.
خیلی علاقه مندید به او بگویید: آرام تر صحبت کن؛ ولی نباید این کار را بکنید.
شما باید با آهسته صحبت کردن و ارائه نمونه، او را راهنمایی کنید. کودکان گرایش دارند تا از پدر و مادر خود تقلید کنند و کودک شما گرایش خواهد داشت تا سرعت گفتار خود را کم کند.
- مکث کنید
زمانی که کودک شما چیزی می پرسد، عادت کنید تا پیش از پاسخ دادن، یک ثانیه مکث کنید. حوصله به خرج دهید و بین هر جمله یک ثانیه مکث کنید. کودک تمایل دارد تا از شما تقلید کند و این کار شما باعث خواهد شد تا آهسته تر صحبت کند.
- روزهای خوب و روزهای بد
شاید پی برده اید که لکنت می آید و می رود. یک روز کودک شما روان یا تقریباً روان صحبت می کند و روز بعد ممکن است شدیداً لکنت داشته باشد. این نوسان ها کاملاً طبیعی هستند. هیچ کس دقیقاً نمی داند که چرا لکنت از یک روز تا روز دیگر متغیر است.
باید فعالیت های روزانه تان را طبق آن برنامه ریزی کنید. اگر کودک شما روز خوبی دارد (یعنی روان صحبت می کند) او را وادار کنید تا هرچه بیشتر صحبت کند. از سوی دیگر اگر دیدید که کودک شما روز بدی دارد، فعالیت هایی را برنامه ریزی کنید که به گفتار چندانی نیاز نداشته باشد. مانند دوچرخه سواری یا شنا.
- از کودکتان زیاد سؤال نکنید
اگر کودک شما لکنت دارد و شما او را زیر فشار پرسش ها قراردهید، او احساس راحتی نخواهد کرد. این ممکن است لکنت او را تشدید کند.
- ارتباط چشمی خود را حفظ کنید
با داشتن تماس چشمی به او نشان می دهید که به حرف های او گوش می کنید و به او کمک می کنید تا مهارت های برقراری ارتباط غیرکلامی را افزایش دهد. وقتی روی یک واژه لکنت می کند، مسیر نگاهتان را تغییر ندهید.
- از تذکر دادن به کودک پرهیز کنید
به کودکتان نگویید آهسته صحبت کن یا نفس عمیق بکش و بعد صحبت کن. این تذکرها می توانند کودک را نسبت به کنشش آگاه تر کنند.
- حرف کودک خود را قطع نکنید
به صحبت های کودک خود گوش کنید و پیش از آن که صحبت کردن را آغاز کنید به او اجازه دهید تا حرفش را تمام کند. با انجام این کار کودک شما پی می برد که به اندازه کافی وقت دارد و برای صحبت کردن نباید عجله کند.
یادآوری می کنیم در صورت بروز علائم گیر و ناروانی در گفتار کودک خود، با حفظ آرامش و پرهیز از انجام فعالیت های غیر علمی در اسرع وقت مشکل را با یک گفتار درمان (آسیب شناس گفتار و زبان) در میان بگذارید. گفتاردرمانگران مرکز تبسم از بهترین و بروزترین روش ها برای درمان لکنت در اهواز استفاده می کنند.