فلج تارهای صوتی، تشخیص آن با استروبوسکوپی یا عکس رنگی حنجره و درمان فلج تارهای صوتی

تارهای صوتی به دلیل قرار داشتن در مسیر نای (مسیر هوایی ریه) نقش اساسی در صحبت کردن، بلع و تنفس دارند و برای اینکه عملکرد درست و نرمالی داشته باشند، باید عضلات حنجره به خوبی قابلیت باز شدن (Abduct) و بسته شدن (Adduct) تارهای صوتی را داشته باشند. فلج تارهای صوتی معمولاً به دو صورت یکطرفه (Unilateral) و دو طرفه (Bilateral) دیده می شود که فلج یک طرفه بسیار شایع است.

با انجام استروبوسکوپی یا عکس رنگی حنجره به راحتی می توان فلج تارهای صوتی را تشخیص داد.

فلجی یکطرفه

علائم

بیمارانی که دچار فلجی یکطرفه تارهای صوتی باشند، معمولاً دارای صدایی ضعیف و نفس آلود هستند و بسیار با تقلا و تلاش صحبت می کنند وگاهی دچار مشکلات بلع و حتی تنگی نفس می گردند.

به دلیل عدم توانایی تارهای صوتی در بسته شدن کامل در حین بلع، بیمار گاهی دچار سرفه های شدید (در هنگام خوردن یا نوشیدن) می شود، که البته این موارد در بیمارانی که دچار فلجی دو طرفه هستند نیز با شدت بیشتری بروز می کند.

گاهی اوقات به دلیل عدم توانایی عضلات حنجره در باز کردن تارهای صوتی از یکدیگر (Abduct) در حین تنفس، تارهای صوتی در همان خط وسط ثابت باقی می مانند که این امر باعث بستنه شدن یا تنگ شدن راه تنفس و ایجاد تنگی نفس در بیمار می گردد.

علل فلج تارهای صوتی یکطرفه

از علل شایع فلج تارهای صوتی، آسیب عصب حنجره (Recurrent laryngeal nerve) می باشد. عصب حنجره مسئول کنترل عملکرد عضلات حنجره می باشد. این آسیب می تواند بدلیل تروما (ضربات شدید)، جراحی (جراحی تیروئید، جراحی ناحیه گردن و یا جراحی های قلب باز)، عفونت های ویروسی، تومورهای ناحیه گردن و حنجره و گاهی آسیب های مغزی (سکته) باشد.

اختلالاتی مانند قفل شدن غضروف اریتنوئید و یا اِسکارِ زخم ناشی از جراحی نیز می تواند باعث اختلال در عملکرد تارهای صوتی گردد.

درمان فلج تارهای صوتی یک طرفه

ترکیبی از جراحی و صوت درمانی معمولاً در فلج تارهای صوتی یکطرفه به کار می رود.

روش اول جراحی

Medialization thyroplasty یکی از روش های جراحی برای درمان فلج تارهای صوتی یکطرفه می باشد. در این روش شکاف کوچکی روی پوست نزدیک حنجره ایجاد می کنند و تکه کوچکی از غضروف تیروئید را بر می دارند، سپس یک قطعه کوچک (عمدتاً از جنس سیلیکون یا هیدروکسی لاپاتیت) در عضروف تیروئید قرار داده می شود. این قطعه کوچک با فشاری که به تار صوتی وارد می کند باعث می شود تار صوتی در وضعیت Midline (خط وسط) به صورت ثابت قرار بگیرد که این امر به بسته شدن کامل تارهای صوتی در حین صداسازی و بلع کمک می کند.

این عمل جراحی خیلی سریع، بدون درد و حتی با بی حسی موضعی قابل انجام می باشد.

روش دوم جراحی

در این روش از درمان فلج تارهای صوتی یکطرفه، مواد خارجی بطور مستقیم در بافت تار صوتی تزریق می شود که در واقع هدف از این عمل نیز رساندن تار صوتی فلج به خط وسط (Midline) و اصلاح عملکرد تار صوتی فلج می باشد.

این روش اگر چه بسیار مؤثر است ولی به دلیل سخت بودن کنترل محل تزریق و میزان مواد تزریقی به صورت محدود انجام می شود.

معمولاً از مواد مختلفی جهت تزریق در تار صوتی استفاده می شود که در زیر به برخی از آن ها پرداخته شده است:

• مشتقاتی از بافت چربی (Autologous fat)

چربی ماده مفیدی است که توسط بدن تولید می گردد و توسط بدن بیمار نیز به راحتی پذیرفته می شود و اختلالاتی نظیر عفونت ها یا پس زدن بافت خارجی توسط بدن بیمار در این روش بسیار کم می شود. همچنین بافت چربی خاصیت ارتعاشی مناسبی در تار صوتی ایجاد می کند.

اگرچه این روش، روش مناسبی برای درمان فلج تارهای صوتی به نظر می رسد اما باید بدانیم بافت چربی به خودی خود توسط بدن جذب می شود و به همین دلیل ممکن است این عمل تزریق به دفعات نیاز به تکرار داشته باشد.

• ژل فوم(Gel foam)

ژل فوم ماده ای شبیه به نشاسته است که به راحتی در درمان فلجی تارهای صوتی به کار می رود.

• کلاژن(Collagen)

تزریق کلاژن یکی از روش های رایج در درمان آسیب های خفیف تارهای صوتی می باشد. کلاژن خاصیت ارتعاشی و ارتجاعی بسیار مناسبی داشته و چیزی شبیه به هیدروکسی لاپاتیت و یک ماده بیولوژیک است؛ ولی به دلیل اینکه جذب آن توسط بدن غیر قابل پیش بینی است، این عمل نیز دچار محدودیت هایی است.

• تفلون(Teflon)

تفلون ماندگاری طولانی تری نسبت به ژل فوم و کلاژن در بدن دارد و عمدتاً در درمان آسیب های تار صوتی به کار می رود.

در حین تزریق، تفلون باعث نوعی واکنش التهابی می شود که اگر تزریق بیش از اندازه باشد می تواند باعث سفت شدن بافت تار صوتی و اختلال در عملکرد و ارتعاش تار صوتی گردد.

لازم است بدانیم صوت درمانی یکی از روش های بسیار مفید برای درمان به شمار می رود.

تکنیک های جراحی در فلج تارهای صوتی عمدتاً برای بهبود کیفیت صوت، افزایش بلندی صدا و بهبودی عملکرد حنجره در صحبت کردن و بلع به کار می رود و صوت درمانی معمولاً جهت تنظیم پارامترهای صوت بیمار بعد از جراحی با هدف بهبود عملکرد تارهای صوتی به کار می رود.

فلج تارهای صوتی دو طرفه

روش های جراحی در فلج تارهای صوتی دو طرفه نیز استفاده می شود که عمدتاً جهت بهبود بخشیدن کیفیت تنفس بیمار می باشند و اغلب اثرات متفاوتی روی صداسازی، تنفس و محافظت از سیستم تنفس در حین بلع دارند.

تراکئوستومی (tracheostomy) یا ایجاد سوراخی در نای، زیر تارهای صوتی و کوردکتومی (Cordotomy) یا برداشتن بخشی از تارهای صوتی از جراحی های رایج در فلجی های دو طرفه تارهای صوتی است.

روش های جدید و نوینی نیز در فلج تارهای صوتی دو طرفه ابداع شده که یکی از آن ها شکاف قسمت خلفی غضروف کریکوئید است که به صورت ایجاد یک شکاف کوچک روی غضروف کریکوئید و قرار دادن یک قطعه غضروف پیوندی (Cartilage graft) است. این روش باعث بازشدن دهانه گلوت شده و همچنین به عملکرد تارهای صوتی کمک می کند.

روش دیگر Laryngeal pacing است که با قراردادن وسیله ای کوچک باعث بازشدن (Abduction) تارهای صوتی در حین عمل دم می شود.

معرفی مرکز استروبوسکوپی در اهواز

مرکز استروبوسکوپی تبسم یکی از مدرن ترین مراکز استروبوسکوپی در اهواز می باشد که زیر نظر بهترین پزشکان گوش و حلق و بینی فعالیت می نماید. این مرکز تمام روزهای هفته آماده پذیرش بیماران جهت ارزیابی حنجره می باشد.

حضور تعدادی از بهترین گفتاردرمان اهواز در مرکز تبسم، این مرکز را به مرکز جامعی برای ارزیابی و درمان مشکلات صدا تبدیل کرده است.